معرفی جزوه و فهرست مطالب

جزوه قصه شناسی مجموعه ای است از مقالات علمی – پژوهشی منتشـــر شــده در مجلات نشریات علمی کشور که به همت علی محمد پشتدار و حسین یزدانی برای درس (قصه شناسی) رشته زبان و ادبیات فارسی گـرایش ادبيات عامه مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور فراهم شده است. تلاش گردآورندگان این مجموعه بر آن بوده است که موارد مهم و با اهمیت ذکر شده در سر فصل این درس (مصوب شورای عالی برنامه ریزی درسی وزارت علوم و تحقیقات فناوری) در جزوه مطرح شود.

مقالات شامل:

طبقه بندی قصه/داستان های سنتی فارسی (نقد و بررسی، شکل شناسی و گونه شناسی داستان های فارسی) – دکتر حسن ذوالفقاری

الگوهای آزمایش و طبقه بندی در حکایت ها و قصه های ایرانی – عباس سعیدی، سیما رحیمی

یافته های نو در ریخت شناسیافسانه های جادویی ایرانی – دکتر علی محمد حق شناس، پگاه خدیش

نگاهی دیگر به قصه زال و رودابه – دکتر غلامرضا رحمدل شرفشادهی

نشانه های سبک زنانه در ادبیات داستانی معاصر – خوشقدم یونسی، رحمان مشتاق مهر، ناصر علیزاده

تطبیق و تحلیل بن مایه های فکری داستان های عاشقانه فارسی ایرانو هند در دوره صفویه – فیروز ولی زاده، سعید بزرگ بیگدلی

تحلیل قصه های پریان ایرانی بر اساس آرای بتلهام – مریم حسینی، مرضیه عظیمی

بن مایه های توتمیسم در قصه های عامیانه ایران – دکتر مرتضی محسنی، مریم ولی زاده

آمیختگی داستان و گفتمان رواییدر روایت های پسامدرنیستی – قدرت قاسمی پور

نظام تقابل های زبانی مهمترین عامل شکل گیری معنا در روایت ضحاک و فریدون شاهنامه – رضا رفایی قدیمی مشهد، ابوالقاسم قوام

یکی از زمینه های مطالعه علمی دربارۀ داستان های فارسی دسته بندی و طبقه بندی علمی، منطقی و مناسب آنهاست. با گونه شناسی جامع و همه جانبه می توان به ابعاد و زوایای پیدا و پنهان داستانها پی برد؛ آنها را به خوبی شناخت و از حاصل تحقیق در نقد داستان یافتن مشابهت های داستانی و مطالعات ادبیات تطبیقی سود جست گونه شناسی داستان ها ابزاری برای شناخت بهتر داستان است. به رغم كثرت، شهرت، وسعت و پیشینۀ داستان های فارسی، تاکنون به شکل جامع و همه جانبه، طبقه بندی نشده اند. بیشتر پژوهندگان و قصه شناسان تنها از یک بعد به طبقه بندی دست زده اند.

محجوب (1386) ضمن دشوار توصیف کردن طبقه بندی داستان ها آن را بیشتر تابع سلیقه تقسیم کننده می داند: تقسیم بندی داستان ها و افسانه های کوچک و بزرگی که از قرون خاليه به ما رسیده است – چنان که در بادی امر ممکن است در نظر آید کاری ساده و آسان نیست؛ زیرا آنها را می توان از جهات گوناگون و با در نظر گرفتن مشخصات مختلف طبقه بندی کرد و چون تاکنون چنین کاری صورت نگرفته است، عیب و حسن هر یک از انواع طبقه بندی ها به درستی روشن نیست؛ به علاوه بـر این مسأله کاملاً نظری و تابع سلیقه تقسیم کننده است و ممکن است هرکس به مقتضای ذوق خویش یک نوع تقسیم بندی را بپسندد و آن را بر نوع دیگر رجحان دهد.»  در این مقاله ابتدا به نقد و بررسی آرای پژوهشگران و قصه شناسان و معرفی روش های طبقه بندی آنان می پردازیم. آرای قصه شناسان ایرانی قدیم و جدید و غیر ایرانی را در سه بخش به تفصیل تبیین و تشریح می کنیم تا نقاط قوت و ضعف کار آنان معلوم گردد. آنگاه طرح جامعی از طبقه بندی قصه ها ارائه می دهیم که ضمن در نظر گرفتن تمامی انواع قصه از جهات مختلف، آرای قصه شناسان را نیز در برگیرد.

این جزوه به صورت چاپ شده در فروشگاه کتاب بزرگمهر قابل تهیه بوده و نسخه دیجیتال آن نیز در وبلاگ دانلود رایگان جزوات پیام نور موجود می باشد.