معرفی و مختصری از مطالب

جزوه درس روش شناسی تاریخ مقطع ارشد گردآوری گروه تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی مجموعه ای از کتاب های راهنمای پژوهش تاریخی (پرویز فرخزاد) و روش شناسی علم تاریخ (صدیقه شاکری) و مقالات مندرج در پایگاه اینترنتی حوزه

فایل این درس توسط مدیریت برنامه ریزی آموزشی تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور منتشر شده و فروشگاه کتاب بزرگمهر هیچگونه تغییری در متن و کیفیت آن ایجاد نکرده است.

روش پژوهش تاریخی

بررسی اسنادی (documentary research) تاریخی (historical .res) و یا کتابخانه ای (library .res) روش آکادمیک واحدی برای انجام دادن بررسیهای مبتنی بر اسناد مدارک نوشتاری است. در پژوهش تاریخی موضوع یا مسأله ای درباره ی امری خاص مطرح می شود و به دنبال آن بر حسب دستورالعملی معین، مطالبی از منابع معتبر نوشتاری موجود جمع آوری می گردد. داده ها در زمینه های گوناگون مرتبط با مسأله، با دیدگاه علمی و همراه با برداشتهای شخصی، مورد تحلیل واقع می شوند و سرانجام نتایج آن به نحوی که با معیارهای آکادمیک جهانی برابر باشد، ارائه می گردد.

نامی که تا حد زیادی پژوهش کتابخانه ای را در ذهن القاء می نماید، تأليف است. این واژه نوع خاصی از بررسی را معین نمیسازد ولی در موارد بسیاری به آثاری گفته شده است که برای تهیه آن از روش بررسی کتابخانه ای بهره گیری به عمل آمده است. به هر حال و همان گونه که توضیح داده شد، پژوهش به معنایی که در این مجموعه معرفی می گردد را نباید با تألیفاتی که صرفاً جنبه ی ذهنی و شخصی دارند در آمیخت ولو آنکه در آنها به صورتهای متفاوت و به ظاهر موجه به نوشتارهای دیگران و یا منابع معتبر نیز اشاره شده باشد.

اصطلاح پژوهش در برابر واژه های کاویدن، کاوش کردن، پی جویی، بازجستن، تفحص رسیدگی ،تحقیق تتبع و گردآوری آمده است.

منابع بررسی و ارزیابی آنان

منظور از منبع بررسی هرگونه نوشتاری است که حداقل بر روی یک برگ کاغذ یا در یک و یا چند مجلد به صورت دستنویس یا چاپی درباره ی یک امر خاص یا امور متفاوت نوشته و یا انتشار یافته باشد منابع نوشتاری، شامل کلیه ی منابع مرجع عمومی تخصصی کتابها ادواری ها منابع آماری و هر منبع مشابه دیگری که در بررسی کتابخانه ای میتوان مستقیماً از آنان به عنوان منابع مورد استناد (materials) یا (references) استفاده نمود میگردند به این گونه منابع می توان شبکه های رایانه ای را نیز افزود. علاوه بر تارنماها (web sights) که مستقیماً اطلاعاتی را با سرعت بیشتری از حالت معمولی در اختیار تماس گیرنده قرار میدهند میتوان به کمک فلاپی ها (loppies) و یا CDها (compact discs)، به طور غیر مستقیم از داده های ضبط شده بر روی آنان استفاده نمود و مطالب مورد نظر را به همان صورت که از منابع نوشتاری استفاده میگردد برگزید. همچنین شامل منبع های مربوط به هر گونه آمار، جدول نمودار، طرح، نگاره، عکس و انواع تصویرها نیز میگردد.

ابزار جمع آوری داده ها

آنچه که در این گفتار معرفی میشود ابزاری هستند که به وسیله ی آنان کلیدی داده های لازم در بررسی کتابخانه ای که شامل نوشتارهای دیگران و یادداشتهای شخصی درباره تحلیل و تفسیر آنان است با نظمی خاص تهیه و جمع آوری می شوند. بدین منظور لازم است ابتدا مشخصات هر یک از منابع نوشتاری برگزیده برای بهره گیری یادداشت شوند که به وسیله ی برگ کتابشناسی، این امر صورت می گیرد. سپس مطالبی که قرار است از هر منبع به عنوان استناد برگزیده و نگهداری شوند بر روی وسیله دیگری که برگ یادداشت نامیده میشود نوشته می شوند. در نهایت آنچه که در ارتباط با داده های برگزیده نیز می بایت یادداشت شود – مانند نظرات شخصی تحلیلها و تفسیرها- بر روی برگهای یادداشت دیگری درج میگردند که در اینجا برگ یادداشت فکرهای شخصی نامیده شده اند. 

نسخه چاپی درس روش شناسی تاریخ در دو سایز A4 و A5 در فروشگاه موجود بوده و همچنین میتوانید با کلیک بروی «دانلود جزوه روش شناسی تاریخ» نسخه دیجیتالی آن را دریافت نمایید.