معرفی جزوه و فهرست مطالب

درس «روش پژوهش و طراحی آموزش» با عنوان اصول پژوهش و فناوری و طراحی آزمایش نوشته دکتر سیدکاظم بیدکی و پریسا پناهی مقطع ارشد رشته ژنتیک دانشگاه پیام نور

در این کتاب میخوانیم:

• آشنایی با اصول و مبانی روشهای تجزیه و تحلیل آماری داده ها و آزمونهای آماری مورد استفاده در علوم زیستی

• تدوین پیشنهاد طرح یا پروپوزال

• ارائه دستاوردهای علمی (Presentation)

• نگارش علمی تدوین گزارش پایان نامه و مقاله علمی

• اخلاق زیستی

• ایمنی زیستی

• مالکیت فکری

• تجاری سازی محصولات زیستی

• مروری بر اسناد بالادستی و فناوری کشور

• بازدید از مراکز و شرکتهای تولیدی مرتبط و تهیه گزارش

• یک موضوع خوب چه خصوصیاتی دارد؟

انتخاب موضوع تحقیق

اولین قدم برای نوشتن یک پروپوزال انتخاب موضوع است. اگر سوال ما برای انتخاب موضوع پایان نامه این باشد، باید گفت این مسئله یک تصمیم گیری چند متغییره است که بایستی برای رسیدن به هدف بهینه در آن کمی دقت کرد. با توجه به اینکه ماهیت موضوع تحقیق مهم است و به عنوان یکی از ضروریات اولیه هر پروژه تحقیقاتی به حساب می آید. لذا دانشجو یا پژوهشگر بایستی در انتخاب موضوع دقت نماید و ویژگی های ذیر را در انتخاب موضوع لحاط کند. آیا میخواهید ادامه تحصیل بدهید؟ این ادامه تحصیل در ایران خواهد بود یا خارج کشور؟ آیا موضوع مدنظر شما در ایران کار شده است؟ آیا سازمان و یا شرکتی را می شناسید که به راحتی بتوانید پژوهش خود را در آن پیاده سازی نمایید؟ آیا سازمان و یا ارگان دولتی هست که از طرح شما حمایت مالی و فکری بکند؟ آیا نشریه یا نشریاتی برای چاپ مقالات مستخرج از پایان نامه وجود دارند و سطح علمی این نشریات چگونه است؟ بر همین اساس، غالبا دانشجویان یا پژوهشگران میتدی ایده های خود را در ارتباط با یک موضوع به اساتید یا همکاران مجرب خود ارائه داده و با همفکری هم، موضوعی را انتخاب می کنند و یا از اساتید راهنما و محققین ارشد ایده گرفته و آنرا پخته نموده و در قالب یک پروپوزال مناسب تدوین می نمایند.

موضوع باید دارای معیارهایی باشد که خلاصه آنها به شرح زیر است:

(1) موضوع ترجیحا بر اساس علاقمندی پژوهشگر انتخاب شود.

(2) موضوع باید مناسبت داشته باشد.

یعنی موضوع جزء موضوعات اولویت دار باشد. موضوع را به گونه ای انتخاب کنید که همراستا با علایق شما با شد. بدیع بودن موضوع یک امتیاز مثبت برای پایان نامه است. اما نباید این نو بودن شما را به سمت تئوری سازی و بیان حرفهای جدید ببرد. این موضع مخصوصا در مقطع کارشناسی ارشد میتواند خیلی خطرناک باشد چون در این مقطع بیشتر کارهای کاربردی و تا حدودی توسعه ای مد نظر است نه کارهای بنیادی . کما اینکه شما به ادبیات پژوهش نیاز دارید. فراموش نکنید که انتظار معمول از دوران کارشناسی ارشد توانایی کار کردن با روشهای تحقیق و انتظار معمول در دوره دکتری نظریه سازی است. پس در مقطع کارشناسی ارشد بایستی در مباحث روش شناسی مطالعه کرد و در مقطع دکتری بر روی نظریه سازی و مباحث تئوریک

(3) اجتناب از دوباره کاری در موضوع طرح

برای اینکه بدانیم موضوع مورد تحقیق ما تکراری است یا نه و آیا ارزش تحقیق دارد یا نه باید متون مرتبط بررسی شود . با توجه به امکانات موجود و در دسترس این امر کار دشواری نیست. محقق میتواند با مراجعه به مقالات داخلی و خارجی، خلاصه کنگره ها، تماس با سایر محققینی که در خصوص موضوع پژوهش یا موضوعات مشابه کار کرده اند نظری اجمالی به کارهای سایر محققین داشته باشد. البته ذکر این نکته لازم است که زمانی یک موضوع تکراری است که تمامی ابعاد تحقیق و موضوع مانند هم باشند . ولی اگر از نظر زمانی یا مکانی با هم متفاوت باشند موضوع دیگر تکراری نیست.

(4) موضوع قابلیت اجراء را داشته باشد

یعنی آیا تمامی امکانات و شرایط لازم برای انجام تحقیق در خصوص موضوع مذبور در آن مکان فراهم است یا نه؟ و یک موضوع حتی اگر تمامی ویژگیهای لازم را داشته باشد، اما قابل انجام نباشد، موضوع خوبی نخواهد بود.

(5) کاربردی و مناسب با زمان و مقرون به صرفه باشد

عملا مطالعاتی در اولویت پژوهشی قرار دارند که با حداقل هزینه جنبه کاربردی داشته و نتیجه آن برای برنامه ریزان و مدیران جامعه در زمان حال یا آینده نزدیک مفید واقع شود . بد نیست به دنبال اولویتهای پژوهشی سازمانها باشید در بین این اولویت ها موضوع پایان نامه خود را انتخاب کنید. با این کار علاوه بر این که از لحاظ مالی حمایت میشوید می توانید ارتباطات خوبی با سازمان مربوطه برقرار کرده و شاید باپ ادامه همکاری با آن سازمان بعد از فارغ التحصیلی برای شما باز شود.

(6) اشراف فرد محقق و یا کمک گرفتن از افراد متخصص در آن زمینه که برای به ثمر رسیدن فرایند تحقیقاتی لازم است.

(7) نداشتن موانع اخلاقی

در مطالعاتی که در آن جامعه مورد مطالعه انسان بوده و مداخله ای بر سوژه های انسانی صورت می گیرد، رضایت مندی و حفظ حرمت انسانی و محرمانه نگه داشتن اطلاعات بسیار ضروری است.

(8) مقبولیت سیاسی و فرهنگی

موضوع مورد مطالعه باید مورد پذیرش فرهنگ و عرف جامعه باشد و یا میانی سیاسی و اجتماعی آن جامعه در تقابل نباشد . هرچند می توان در خصوص هر موضوعی که به ذهن بشر میرسد تحقیق نمود ولی در مواردی که نتیجه تحقیق باعث تخریب میانی فکری و عقیدتی یک جامعه میشود باید احتیاط نمود چراکه میانی ،عقیدتی قوانین نانوشته ای هستند که در ذهن افراد جامعه وجود دارند و به آنها عمل میکنند و تخریب این عقاید موجب تخریب فرهنگ فرهنگ و ارتباطات اجتماعی صحیح خواهد شد و بعضا آن جامعه را به سوی انحطاط سوق خواهد داد. در این راستا درک و شعور عام را نیز باید در نظر گرفت.

فایل روش پژوهش و طراحی آموزش به صورت چاپ شده در دو سایز A4 و A5 در فروشگاه کتاب بزرگمهر موجود بوده و نسخه دیجیتال آن نیز با کلیک بر روی «دانلود روش پژوهش و طراحی آموزش pdf» قابل دریافت خواهد بود.