معرفی کتاب و فهرست مطالب

کتاب سازمان های بین المللی نوشته دکتر رضا موسی زاده، دانشیار دانشکده روابط بین الملل

پیشگفتار

برقراری صلح و امنیت جهانی و ایجاد همکاری های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از اساسی ترین نیاز ها و دیرینه ترین آرزوی های بشر بوده است. اما پیشبرد هدف های صلح بین المللی و رفاه عمومی جهانیان بدون تشکیل نهادهایی که این اهداف را دنبال کنند، میسر نبوده است.

در قرون گذشته روابط بین المللی مبتنی بر روابط دوجانبه یا چندجانبه دولت ها بود. هر چند در قرن نوزدهم نیز کوشش هایی در جهت نظام بخشیدن همکاری های بین المللی از طریق کنگره وین (1815) و کنگره برلن (1885) صورت گرفت، آن تلاش ها چندان نتیجه بخش نبود خصوصاً اینکه حوزه آن اقدامات به قاره اروپا محدود می شد.

با پیشرفت جوامع بشری لزوم همکاری همه جانبه دولت ها و برقراری روابطی دو جانبه یا چند جانبه و برقراری روابطی عادلانه، ضروری ترین اقدام برای دستیابی به صلح واقعی و امنیت پایدار به شمار آمد. بنابر این پس از جنگ جهانی اول “جامعه ملل” به عنوان نخستین سازمان بین المللی که در نظر داشت کلیه اعضای جامعه بین المللی را در بر گیرد، تشکیل شد.

این سازمان که در جهت نزدیک کردن دولت ها گام بزرگی برداشت، به دلیل ضعف های بنیادین و ساختاری خود نتوانست از وقوع توفان ویرانگر جنگ جهانی دوم که خسارت فراوان و میلیون ها قربانی بر جای گذاشت، جلوگیری کند. علی رغم ضعف های “جامعه ملل” احساس نیاز به تشکیل اجتماع جدیدی از دولت ها نه تنها از بین رفت بلکه دو چندان شد. دولت های فاتح جنگ با اعتقاد راسخ به این که تنها راه صلح و امینت بین المللی تشکیل یک سازمان جدید با ساختار نوین است، «سازمان ملل متحد» را تاسیس کردند.

تحولاتی که پس از سازمان ملل متحد در جهان صورت گرفته است، تغییراتی شگرف در نظام داخلی دولت ها و تطبیق مقررات آنها با قواعد بین المللی به وجود آورده است. علی رغم آثار مثبت تشکیل این سازمان ها بر جامعه بین المللی باید اذعان داشت که این سازمان ضعف ها و ناکامی های بزرگی نیز داشت است. از آن جمله می توان به سیاست دوگانه شورای امنیت در قبال دولت های مختلف، عدم توفیق در برقراری نظم بین المللی اقتصادی، نداشتن ضمانت اجرایی کافی در اجرای قواعد حقوق بین الملل و … اشاره کرد.

هدف کتاب بررسی سازمان های بین المللی با در نظر گرفتن آخرین تحولات آنهاست. در تنظیم مباحث کتاب، سرفصل برنامه درسی دانشجویان رشته حقوق، علوم سیاسی و روابط بین الملل مد نظر بوده است. از آنجا که تعداد سازمان های بین الملل فراوان و دامنه فعالیت آن ها وسیع است بررسی همه آن سازمان ها و فعالیت های مربوط در حوصله این مقال نمیگنجد.

این درس با کد 1223055 در پیام نور تدریس می شود.

فهرست

قسمت اول:خصوصیات کلی

فصل اول: تاریخچه سازمان ها

فصل دوم: تعریف و ویژگی های سازمان ها

فصل سوم: شخصیت بین المللی و سازمان ها

فصل چهارم: صلاحیت سازمان ها

فصل پنجم: عضویت در سازمان ها

فصل ششم: مزایا و مصونیت های سازمان ها

فصل هفتم: اعتبار قطعنامه های سازمان ها

فصل هشتم: طبقه بندی سازمان ها

قسمت دوم: سازمان های جهانی

فصل اول: جامعه ملل

فصل دوم: سازمان ملل متحد

قسمت سوم: سازمان های منطقه ای و فرامنطقه ای

فصل اول: سازمان های منطقه ای

فصل دوم: سازمان های فرامنطقه ای