معرفی جزوه و فهرست مطالب

جزوه «روند تحولات و عوامل تعیین کننده مرگ و میر» برگرفته از کتاب روش های مقدماتی تحلیل جمعیت نوشته حسن سرائی و کتاب جمعیت، مقدمه ای بر مفاهیم و موضوعات نوشته جان ویکس ترجمه الهه میرزایی منبع کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه پیام نور

 اشاره ای به تعریف ،مرگ آمارها و شاخصهای مرگ و میر

به لحاظ آنکه تشخیص و ثبت مرگ تابع برداشت ما از این واقعه است، سازمان ملل و سازمان جهانی بهداشت برای یکنواخت کردن برداشت مزبور و در نتیجه ارتقای کیفیت آمارهای مرگ این تعریف را ارایه داده اند: مرگ ناپدید شدن دائمی همۀ آثار حیات در موجود زنده است. در هر زمانی پس از ولادت. (توقف بی بازگشت کارکردهای حیاتی پس از تولد جاندار) – در این تعریف، مبدأ زندگی هنگام ولادت است و مرگ در جریان زندگی، در هر زمانی پس از ولادت می تواند واقع شود به تعبیر دیگر تولد مولود مرده یا مرگ جنینی مشمول تعریف مرگ، به صورتی که در بالا ارائه گردید، نمی شود.

همان طور که می دانید مرگ یک واقعه حیاتی است که بعضی از افراد جمعیت در جریان زمان و معمولاً ناهمزمان دچار آن می شوند. واضح است که شیوه مناسب جمع آوری اطلاعات راجع به این واقعه، ثبت آن پس از وقوع نزد مقامات رسمی است. از این رو، منبع اصلی آمارهای مرگ ثبت وقایع حیاتی است. متأسفانه در کشورهای کم پیشرفت به لحاظ آماری، ثبت وقایع معمولاً درست عمل نمی کند و آمارهای حاصل از آن، بخصوص راجع به مرگ، ممکن است قابل استناد نباشد. به همین دلیل در بعضی از این کشورها به جای شیوه ثبت از شیوه آمارگیری -برای مثال از طریق سرشماری با آمارگیری های نمونه ای- که در اصل مناسب مشاهده همزمان مشخصه هاست برای جمع آوری اطلاعات راجع به این واقعه استفاده شده است. ولی همان طور که تجارب مکرر نشان داده است سرشماری و آمارگیری نمونه ای جانشین های موقت و تقریباً ناموفق برای ثبت وقایع اند و «ثبت وقایع، منبع نهایی و اصلی آمارها در این خصوص است بنابراین ما نیز در این متن مقدماتی، شاخص های مرگ و میر را  عمدتاً با توجه به آمارهای بیرون آمده از ثبت وقایع حیاتی دنبال می کنیم. شاخص های مرگ و میر را می توان به طور کلی در دو مقوله جای داد (۱) میزانهای مرگ و (۲) شاخصهایی که به طور مستقیم از جدول عمر در می آیند (نظیر امید زندگی) یا به واسطه جدول عمر محاسبه می شوند (نظیر نسبت های بازماندگی جدول عمر). در این فصل، میزان های مرگ را معرفی می کنیم و توضیح می دهیم. در فصل بعد جدول عمر را معرفی می کنیم و شاخص های مرگ و میر ناشی از آن را به اختصار مورد بحث قرار میدهیم.

میزانهای مرگ

میزان واقعه، همان طور که می دانید نشان دهنده سرعت وقوع واقعه و میزان مرگ هم نشان دهنده سرعت وقوع مرگ در یک جمعیت است. به سخن دیگر، میزان مرگ نشان می دهد که یک جمعیت یا زیر جمعیت های تشکیل دهنده آن با چه سرعتی دچار واقعه مرگ شده و از این طریق اعضایش را از دست می دهد.

میزان واقعه فراوانی نسبی وقوع واقعه و میزان مرگ هم فراوانی نسبی وقوع مرگ است. میزان های متعارف مرگ معمولاً نسبت به هزار یا در هزار هستند. بنابراین، این میزان ها به ما می گویند که از هر ۱۰۰۰ نفر جمعیت، یا زیر جمعیت های تشکیل دهنده آن، به طور متوسط چند نفر در طول (معمولاً) یک سال تقویمی می میرند.

فرمول عمومی میزان واقعه این بود:

بنابراین، فرمول عمومی میزان مرگ هم از این قرار می شود:

این جزوه به صورت چاپی در دو سایز A5 و A4 در کتابفروشی بزرگمهر موجود بوده و همچنین می توانید با کلیک بروی ⇐ «دانلود pdf روند تحولات و عوامل تعیین کننده مرگ و میر» نسخه دیجیتالی آن را دریافت نمایید.