معرفی جزوه و فهرست مطالب

جزوه «لباس های سنتی ایران» نوشته لیدا فتحی رشته های هنر و طراحی لباس دانشگاه پیام نور

لباس های سنتی مردم شمال ایران

• گیلان

• مازندران

• لباس محلی ارمنی

• ترکمن ها

لباس سنتی مردم مرکز و جنوب ایران

اصفهان

• لباس سنتی ابیانه

• پوشش ارمنیان فریدن

یزد

• لباس محلی زرتشتیان

هرمزگان

لباس سنتی عرب های خوزستان

• لرهای خوزستان

لباس محلی مردم شرق ایران

سیستان و بلوچستان

منطقه خراسان

• لباس سنتی دره گز

• مناطق تربت جام و تایباد

• لباس سنتی سبزوار

• خراسان جنوبی

لباس سنتی مردم غرب ایران

آذربایجان

ایل شاهسون و قره داغی

لباس سنتی کردها

لباس محلی اقوام لر

 

گیلان

لباس و تن پوش بانوان در سراسر مناطق کوهستانی و کوه پایه ای گیلان شامل لچک و چارقد، پیراهن یل و کت جلیقه، تنبان، جوراب، کفش، چادرشب و کلاهک آن است. لچک و چارقد بانوان شبیه به سواحل جنوبی مازندران است، اما نحوه بستن به دور سر متفاوت است. زنان گیلکی گوشه های لچک را در جلوی پیشانی پس از گره زدن ساده یک دور به هم پیچانده و هر یک از گوشه ها را لابلای لچک در کناره سر قرار می دهند. پیراهن بانوان دارای قدی کوتاه تا نیمه اندام با یقه ای کوتاه و بدون برگردان است. در جلوی پیراهن چینهای موازی و عمودی از بالا به پایین تعبیه شده که در زیر آن نوارهایی چند رنگ دوخته می شود. آستین پیراهن تا مچ را پوشانده و دارای سردست است در لبه پایینی پیراهن پارچه ای پرچین به اندازه ۱۰ سانتی متر به منظور جلوه دادن به آن دوخته می شود. یل تن پوشی دارای قدی کوتاه تا بالای کمر می باشد؛ دارای آستین هایی بلند، بدون یقه و جلوباز است. يل از پارچه مخمل رنگی تهیه می شود. کت بانوان گیلکی به مانند مردان دارای آستین هایی بلند و یقه ای برگردان است.

سیستان و بلوچستان

مشخصه اصلی لباس های سنتی بلوچی استفاده از ترکیبات رنگی، سوزن دوزیها و گلدوزی های رنگی و بسیار ظریف می باشد پارچه مورد استفاده ماشینی است و ممکن است ساده و یا سرتاسر آن با طراحی منقوش شده باشد. سیاه یا رنگهای براق یکدست، مثلاً قرمز ارغوانی سیر یا نارنجی گلدوزی بلوچی بر روی پارچه های از قطعات شل بافته شده تخی انجام میشود که سوزن دوزی بر روی آن آسان است. قطعات گلدوزی شده به گونه ای روی لباس دوخته میشود که بالاتنه مربع شکل گشاد را به طور کامل می پوشاند و قطعه بلند مستطیلی شکل که از پایین تا وسط جلو دامن و از بالا تا محل اتصال با بالاتنه میرسد زی نام دارد. لبه های یقه آستینها و سر لبه بالاتنه در نهایت سلیقه و سبکی خاص تزیین و پرداخت می شود. در برخی نواحی آیینه کاری و پولک دوزی با سوزن دوزی ادغام می گردد.

انواع دوختهای پشت دوزی شده سرانی دوزی نواردوزی دوبل برای شکل دادن لبه ها برودری دوزی دوخت های طولی، دوخت جادکمه ای و نرد بانی و شورون دوزی با ساتن ظریف دوزی ضربدر دوزی (پریواردوزی)، تکه دوزی با ساتن و ایجاد اشکال هندسی بلوچی (دوزی) برای گلدوزی و سوزن دوزی لباس ها استفاده می شود.

با این او صاف، جامه سنتی زنان شامل ردای گشاد و صاف از جنس نخ یا بشم سبک است که تا ساق پا میرسد این را دارای یقه ای گرد و ساده است. که در جلو تا قسمت بالای سینه چاک دارد آستینهای آن بلند و گشاد است و در قسمت مچ کمی تنگ می شود. در زیر آن شلواری گشاد به رنگ متمایز، که در انتها تنگ می شود پوشیده شده، در کمر با بندی کشی چین داده می شود.

در جلوی لباس و و سر آستین ها و پاچه های شلوار تکه های گلدوزی شده آماده دوخته می شود. تکه جلوی بالاتنه که مربع شکل است از شانه تا کمر را در بر میگیرد زی است. تکه مستطیل شکل دیگر با نام کپتان از کمر تا حاشیه لباس را در بر می گیرد. بر روی آستینها به عنوان سر آستین دو تکه ذوزنقه ای شکل به ابعاد ۲۵×۴۵ سانتی متر دوخته می شود.

لباس سنتی کردها

زنان کرد مقیم آذربایجان غربی و مهاباد شلوارهایی به پهنای ۶-۴ متر می پوشند که در ناحیه قوزک با تنگ می شود. یک پیراهن بلند پرچین کراس ۱۳۸ به پهنای ۵-۴ متر با یقه ای گرد آستینهای بلند با زانده های مثلثی شکل سرانی به طول حداقل یک متر که به دور میچ پیچیده میشود به تن می کنند. بر روی این پیراهن، نیم تنه ای کوتاه با نام کوا پوشیده میشود یک شال نخی با طول ۶-۳ متر به صورت شل و آزاد به دور کمر پیچیده می شود. زنان نوعی کلاه مقوایی و استوانه ای شکل تاس کلاو با پوششی از مخمل بر سر می نهند و بر روی آن روسری مثلثی بلندی دسمال که اغلب از پارچه های طرح دار یا تزیین شده با سوزن دوزی است. پیچانده می شود.

لباس کردهای سنندجی کمی متفاوت است شلوارها حدود ۳ متر پهنا داشته و زیر پیراهن کلوش بلند با پهنای ۴-۳ متر و یقه گرد با آستین های سرانی پوشیده می شود. علاوه بر نیم تنه کاوا، بالاپوش بلندی با نام سایا با جلوی باز پوشیده می.شود کلاهی آراسته با پولک سر را پوشانده که به کلاغی معروف است و بر روی آن ۲ یا روسری پیچانده می شود.

جزوه «لباس های سنتی ایران» نوشته لیدا فتحی رشته های هنر و طراحی لباس دانشگاه پیام نور در دو سایز A4 و A5 در فروشگاه کتاب بزرگمهر قابل تهیه بوده و فایل آن نیز در وبلاگ دانلود کتاب پیام نور موجود می باشد.